वर्ग: समाचार

वि.सं. २०७५ कार्तिक १९ गतेका दिन नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानद्वारा प्रज्ञा भवन कमलादी, काठमाडौँमा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ११०औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा ‘प्रवचन, पुस्तक परिचर्चा एवम् कविता वाचन कार्यक्रम’को आयोजना गरियो । कार्यक्रममा महाकवि देवकोटा’bout डा. अमर गिरीले विशेष प्रवचन दिनुभएको थियो ।

सोही अवसरमा सिक्किम सरकारका सचिव समेत रहेका साहित्यकार शङ्करदेव ढकालद्वारा लिखित तथा अनेसास सिक्किम च्याप्टरद्वारा प्रकाशित भुटानी शरणार्थीका विषयमाथिको उपन्यास ‘किरायको कोख’को लोकार्पण गरियो । कार्यक्रममा कविता वाचन पनि गरिएको थियो ।

उक्त कार्यक्रममा बोल्दै नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले महाकवि देवकोटा नेपालका विराट प्रतिभा भएको दाबी गर्नुभयो । उहाँले देवकोटा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका परिकल्पनाकार समेत भएको स्मरण गर्दै प्रतिष्ठानले प्रत्येक वर्ष उहाँको स्मृतिमा विशेष कार्यक्रम गर्ने गरेको बताउनुभयो । कुलपति उप्रेतीले भन्नुभयो, “जहाँ जहाँ नेपाली रहेका छन् त्यहाँ त्यहाँ देवकोटा जयन्ती धुमुधामसँग मनाउने गरिएको छ ।”

प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति बैरागी काइँलाले महाकवि देवकोटा नेपाली साहित्यकै सर्वाधिक चर्चित र विदेशीले समेत चिनेका प्रतिभा भएको उल्लेख गर्दै देवकोटाले साहित्यमार्फत् नेपाललाई विश्वमा चिनाएको बताउनुभयो । उहाँले भूगोल र राजनीतिले भाषालाई एकै स्वरुपको हुन नदिए पनि संस्कृति र भावना भने एकै हुने धारणा राख्नुभयो ।

डा. गिरीले महाकवि देवकोटा नेपाली साहित्यका शिखर प्रतिभा रहेको उल्लेख गर्दै समालोचकहरूले उहाँको फरक फरक ढङ्गबाट मूल्याङ्कन गर्ने गरेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “देवकोटा पश्चिमी साहित्यका पनि ज्ञाता थिए र सुरुवाती चरणमा उनको लेखनीमा स्वच्छन्दतावादी धारातिर केन्द्रित भएको पाइन्छ” उहाँले थप्नुभयो, “तर, तासकन्द सम्मेलनपछि भने उहाँ प्रगतिवादी धारातिर उन्मुख भएको देखिन्छ ।” उहाँले पछिल्लो चरणमा लेखिएका देवकोटाका रचनामा प्रगतिशीलता पाइने दाबी गर्नुभयो ।

कार्यक्रममा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव प्रा. जगत्प्रसाद उपाध्यायले स्वागत गर्दै नेपाली साहित्यमा महाकवि देवकोटाको योगदान’bout चर्चा गर्नुभएको थियो । ंराष्ट्रिय योजना आयोगका सदस्य डा. कृष्णप्रसाद ओली र डा. हेमनाथ पौडेलले लोकार्पित पुस्तक’bout समीक्षात्मक मन्तव्य व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

उक्त अवसरमा कवि प्रभा भट्टराईले महाकविको एउटा कविता पाठ गर्नुभएको थियो भने कविहरू मातृका पोखेरल, सुलोचना मानन्धर, मित्रलाल पंज्ञानी र अनिता लामाले आ–आफ्ना कविता वाचन गर्नुभएको थियो ।

लोकार्पित उपन्यास ‘किरायको कोख’का लेखक ढकालले लेखनअनुभूति व्यक्त गर्नुभएको थियो । कार्यक्रमको सञ्चालन बुद्धि तिमल्सिनाले गर्नुभएको थियो ।

वि.सं. २०७५ कार्तिक १३ र १४ गते प्रज्ञा भवन काठमाडौँमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र चीन सरकारको संस्कृति मन्त्रालयअन्तर्गत स्थापित संस्था चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगद्वारा संयुक्त रुपमा ‘नेपाल–चीन संस्कृति प्रवद्र्धन, अनुवाद तथा प्रकाशनसम्बन्धी काठमाडौँ सम्मेलन–२०७५’ आयोजना गरियो ।

दुई दिनसम्म चलेको सम्मेलनको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री रविन्द्र अधिकारीले उद्घाटन गर्नुभएको थियो । उक्त अवसरमा मन्त्री अधिकारीले वैदिक ज्ञान र सभ्यताको उद्गमस्थल नेपालले चार हजार वर्ष पुरानो इतिहास बोकेको चीनले गरेको विकासबाट पाठ सिक्न सक्ने बताउनुभयो ।

वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीले पाँचौँ शताब्दीमा चिनियाँ यात्रीद्वय फाहियान र हुयन साङ बौद्ध दर्शनको अध्ययनका लागि भारतको बाटो हुँदै नेपालको लुम्बिनीलगायतका क्षेत्रको भ्रमणमा आएपछि दुई देशबीच सम्बन्ध शुरु भएको र छैटौँ शताब्दीमा नेपाली राजकुमारी भृकुटीले चिनियाँ राजकुमार स्रङचङ गम्पोसँग विवाह गरेपछि सम्बन्ध अझ प्रगाढ भएको बताउनुभयो ।
१३ औँ शताब्दीमा कलाकार अरनिकोले चीन गएर बनाउनुभएको चैत्यले पनि दुई देशबीचको सांस्कृतिक सम्बन्ध विकासमा सहयोग गरेको उल्लेख गर्दै उहाँले भन्न्ुभयो, “सांस्कतिक क्रान्तिका बेला प्राचीन गुम्बा, मस्जिद, चर्चजस्ता संरचना भत्काइँदा पनि नेपालसँगको सम्बन्धकै कारण अरनिकोले बनाएको चैत्य भने भत्काइएन ।”

कार्यक्रममा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेती, सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद उपाध्याय, चीनका लागि पूर्वनेपाली राजदूतद्वय डा. सुन्दरनाथ भट्टराई र डा. महेश मास्के, चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगका निर्देशक हुङ झुओ युईलगायतले सांस्कृतिक सम्बन्ध विस्तारमा सम्मेलन कोशेढुँगा सावित हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको थियो ।
प्रतिष्ठानको अनुवाद डेक्सलाई चीनलगायत मित्र राष्ट्रका सांस्कृतिक आदानप्रदानअन्तर्गत पुस्तक अनुवाद गर्ने गरी जिम्मेवारी दिने तयारी भएको सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद उपाध्यायले जानकारी दिनुभयो । यससम्बन्धी सम्झौता गर्ने गृहकार्य भइरहेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले थप्नुभयो, “नेपाली भाषामा प्रकाशन भएका प्रतिनिधि कथा र कविता चिनियाँ भाषामा अनुवादका लागि दिन छनोटको काम भइरहेको छ, यी कृति बङ्गाली, हिन्दी र उर्दू भाषामा पनि अनुवादको तयारी भइरहेको छ ।”

दुवै देशमा प्रकाशन भएका इतिहास, भूगोल, कला, संस्कृति, साहित्य, सभ्यता, द्विपक्षीय सम्बन्ध, विकास, विज्ञानप्रविधि, बालसाहित्य, जीवनी एवं समसामयिक विषयका पुस्तक अनुवाद गरी जनस्तरसम्म पु¥याई सम्बन्ध सुदृढ बनाइने उद्देश्य रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगले सम्मेलनमा नेपाली भाषामा अनुवादका लागि चीनका ६० पुस्तकको सूची प्रस्तुत गरेको थियो । आगामी वर्ष १०० वटा चिनियाँ पुस्तकको सूची नेपालीमा अनुवादका लागि दिने गृहकार्य भइरहेको चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगका निर्देशक हुङ झुओ युईले कार्यक्रममा जानकारी दिनुभयो ।

महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ‘मुनामदन’ र धर्मरत्न यमीले नेपाल भाषामा लेखेको सोँदे अर्थात् ‘तिब्बतको जवाफ’ नामक पुस्तक चिनियाँ भाषामा अनुवाद भइसकेको छ । डायमण्डशम्शेर राणाको उपन्यास ‘सेतो बाघ’ अनिश मल्लले नेपालीबाट चिनियाँ भाषामा अनुवाद गरिरहनुभएको छ । ‘मुनामदन’ अङ्ग्रेजी भाषाबाट चिनियाँमा अनुवाद भएको हो ।
नेपाल–चीनबीच सांस्कृतिक आदानप्रदानका ’boutमा अनौपचारिक तहमा पटक पटक छलफल भएपछि पहिलो सम्मेलन आयोजना गरिएको हो । सम्मेलनमा नेपालीविज्ञ महेश पौडेलले ‘साहित्यिक अनुवाद ः नेपाल–चीन सम्बन्धको सांस्कृतिक सेतु’ र लिखत पाण्डेले ‘नेपालमा पुस्तक प्रकाशनको वर्तमान अवस्था’ विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।

समापन कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव कृष्णप्रसाद देवकोटाले दुई देशबीचको सांस्कृतिक आदानप्रदानका लागि साहित्यिक कृतिको अनुवाद एवं प्रकाशनमा सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो ।

कार्यक्रमको समापनमा प्रतिष्ठानका कुलपति उप्रेतीले चिनियाँ भाषामा अनुवाद गर्न नेपाली पुस्तकको सूची तयारीको काम शुरु भइसकेको जानकारी दिनुभयो । चीनबाट नेपाली भाषामा अनुवादका लागि आउने कृतिको संयोजनको कामसमेत प्रतिष्ठानले नै गर्ने उहाँले बताउनुभयो ।

सम्मेलनमा प्रा.डा. अभि सुवेदी, साहित्यकार निनु चापागाईं, प्रतिष्ठानका पूर्व सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्रदेव गिरी, प्राज्ञ सुलोचना मानन्धर लगायतका विद्वानले अनुवाद एवं प्रकाशनका लागि चिनियाँ सहयोग हुनुपर्नेमा जोड दिनुभएको थियो । अनुवाद र प्रकाशन अवस्थाका ’boutमा चिनियाँ विज्ञ जु बाओफेङ, हुआङ झुओयुई, गुओ वेई र चेन मिङले चिनियाँ भाषाका पुस्तक नेपालीमा अनुवाद गर्न सहयोग गरिने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको थियो ।

मिति २०७५ असोज २१ गते आइतबार सम्माननीय प्रधानमन्त्री तथा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्रमुख संरक्षक केपी शर्मा ओलीले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा कुलपति र सदस्य सचिव नियुक्त गर्नु भएको छ ।

प्रधानमन्त्री ओलीले तेह्रथुमका गंगाप्रसाद उप्रेतीलाई आगामी चार बर्षका लागि प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको कुलपति नियुक्त गर्नुभएको हो । यसैगरी सदस्य सचिवमा दैलेखका प्रा. जगतप्रसाद उपाध्याय ‘प्रेक्षित’लाई नियुक्त गर्नुभएको छ । उप्रेती यस अघि पनि सोही पदमा कार्यरत हुनुहुन्थ्यो । यो उहाँको दोस्रो कार्यकाल हो ।

प्रधानमन्त्री ओलीले कुलपति उप्रेतीलाई आइतबारै सिंहदरबारमा पद तथा गोपनियताको सपथ ग्रहण गराउनु भएको छ । सदस्य सचिव प्रा. उपाध्यायलाई कुलपति उप्रेतीले पद तथा गोपनियताको सपथ गराउनु भएको थियो ।

सपथ ग्रहण समारोहलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री ओलीले प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले समाजलाई साहित्य र सांस्कृतिक हिसाबले उजिल्याउने काम गर्नु पर्ने बताउनुभएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीले नेपाली वाङ्मयका अनेक ढाँचालाई प्रतिष्ठानले प्रष्फुटन गराउनु पर्ने बताउनुभएको छ । “साहित्यिक अभियान, राजनीति, शासन सञ्चालन, उत्पादन र बोलिचालीका अनेक ढाँचालाई व्यवस्थित गर्ने काम प्रतिष्ठानको हो” प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभएको छ ।
नेपालको सामाजिक मूल्यमान्यता विश्वमा नै अनुपम रहेको उहाँले बताउनुभएको छ । नेपालमा जस्तो सामूहिक परिवार विश्वमा कतै पनि नभएको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, “यो प्रणालीबाट धेरै संस्कार सिक्न सकिन्छ ।”

प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालका सांस्कृतिक पर्वहरूले सामाजिक सम्बन्धलाई मजबुद बनाउने काम गरेको बताउनुभयो । सामाजिक रुपमा, पारिवारिक रुपमा कहिले कुनै प्रकारले द्वन्द्व, झगडा भइहाले पनि चाडपर्वले त्यसलाई पुनः स्थापित गरिदिने प्रधानमन्त्री ओलीको भनाइ थियो । “दिदीभाइबीच झगडा भए तिजले मिलाइदिन्छ । दाजुभाइबीच झगडा भए दशैँले मिलाइदिन्छ । दाजुबहिनीबीच झगडा भए तिहारले मिलाइदिन्छ” प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, “हाम्रा सामाजिक पर्वहरूले सम्बन्धलाई पुनःमर्मत गर्ने काम गरेका छन् ।”

नवनियुक्त कुलपति उप्रेतीले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानलाई समग्र प्राज्ञिक उन्नयनमा अगाडि बढाउन आफू समर्पित हुने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

२०७५ भदौ १२ गते मङ्गलवारका दिन सम्माननीय प्राधनमन्त्री एवम् नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्रमुख संरक्षक केपी शर्मा ओलीले प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको ३३औँ प्राज्ञ सभाको समुद्घाटन पानसमा दीप प्रज्ज्वलन गरेर गर्नुभयो । प्रज्ञा भवनको प्रेक्षालयमा आयोजित समारोहमा उद्घाटन मन्तव्य दिँदै प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, “राष्ट्रलाई जगाउने र एकताबद्ध गर्ने सन्दर्भमा आफ्नो ६१ वर्षे यात्रामा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले गौरवपूर्ण कार्य गरेको छ ।” उहाँले भन्नुभयो, “यस अवधिमा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले निर्वाह गरेको भूमिका असाधारण छ । यस्तो भूमिकाले परोक्षरुपमा मान्छेको मनोविज्ञान र मनोदशालाई रुपान्तरित गराउन मद्दत पुगेको छ ।”

प्रधानमन्त्रीले साहित्यमा नेपालको सुन्दरताको मात्रै वर्णन हुने गरेकामा अब समृद्धिको पनि वर्णन हुने स्थिति सिर्जना गर्न प्राज्ञ तथा साहित्यकारमाझ आग्रह गर्नुभएको छ । सुन्दर नेपालको रित्तो घर वा घरभित्र भोका र नाङ्गा बालबालिकाको वर्णन गरेर नेपाल कुरुप नै रहिरहने भन्दै उहाँले आफूहरु अब समाजलाई सुन्दर बनाउने पक्षमा र कोही नेपाली भोकै नरहोस् भन्ने सोचका साथ काम गरिरहेको बताउनुभयो ।

प्रधानमन्त्री ओलीले जन्मसिद्ध श्रेष्ठताको पाखण्डी र अवैज्ञानिक सिद्धान्तलाई फालेर जनताले छानेको लोकतान्त्रिक प्रणाली समृद्धिको महायात्राको थालनी भएकाले नयाँ युगको यात्रामा समृद्धिको वर्णन गर्न स्रष्टाहरुलार्ई आग्रह गर्नुभयो । कवि हरिभक्त कटुवालको कविता ‘जूनलाई टाढैबाट हेर, नजिकबाट हेर्दा दाग देखिन्छ’लाई आफ्नो हकमा उल्ट्याएर बुझ्न आग्रह गर्दै उहाँले भन्नुभयो, “मलाई नजिकैबाट हेर्नुस्, दाग धब्बा देखियो भने आलोचना गर्नुस् । मबाट अख्तियारको दुरुपयोग हुँदैन । मलाई जनताले त्यसका लागि जिताएर पठाएका होइनन् । भ्रष्टाचारमा मेरो शून्य सहनशीलता हुन्छ ।”
माननीय संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री एवम् प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका संरक्षक रविन्द्र अधिकारीले नागरिक समाजलाई सुसंस्कृत बनउान र मुलुकलाई समृद्ध बनाउन प्राज्ञिक जगत्को अहम् भूमिका रहने बताउनुभयो । मन्त्री रविन्द्र अधिकारीले लेखकहरुले समाज र मुलुक रुपान्तरणका लागि कलम चलाउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले भाषा, साहित्य, संस्कृति, सामाजिक शास्त्र र दर्शनशास्त्र विधामा प्राज्ञिक कार्य गर्ने उत्तरदायित्व पाएको नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले उल्लेख्य कार्य गरेको बताउनुभयो । प्राज्ञ सभा प्रतिष्ठानको सर्वोच्च निकाय भएको उल्लेख गर्दै उहाँले प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको जीवनमा यसले ठूलो महत्व राख्ने धारणा व्यक्त गर्नुभयो ।
समारोहमा नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानकी कुलपति रागिनी उपाध्यय, पूर्व कुलपति बैरागी काइँलाले शुभकामना मन्तव्य राख्नुभएको थियो ।

प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति डा. विष्णुविभु घिमिरेले प्राज्ञ सभाले वार्षिक कार्यक्रम र आव्यव्यय पारित गर्नुका साथै नीति निर्माण तर्जुमा गर्नमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने बताउनुभयो ।

सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्र देव गिरीले समारोहमा धन्यवाद मन्तव्य व्यक्त गर्नुभएको थियो । समारोहमा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका आजीवन सदस्य वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्मोहन जोशी, संस्कृति मन्त्रालयका सचिव कृष्णप्रसाद देवकोटा, पुनर्निमाण प्राधिकरणका सचिव अजूनबहादुर कार्की लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।

उद्घाटन समारोहको सञ्चालन प्रतिष्ठानकी योजना तथा कार्यक्रम महाशाखा प्रमुख सन्ध्या पहाडीले गर्नुभएको थियो ।

१७ करोडको वार्षिक बजेट पारित गर्दै ३३औँ प्राज्ञ सभा सम्पन्न

उद्घाटन समारोहपछि सोही दिन नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको ३३औँ प्राज्ञ सभाको बैठक बसेको थियो । सभामा सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्र देव गिरीले वार्षिक प्रतिवेदन सभासमक्ष प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । प्राज्ञसभा सदस्य झमक घिमिरेबाहेक ३५ जना प्राज्ञ सभा सदस्यहरू उपस्थित रहेको प्राज्ञ सभाको बैठकले सदस्य सचिवले प्रस्तुत गर्नुभएको प्रतिवेदन सर्वसम्मतरूपमा पारित गर्नुका साथै गत आर्थिक वर्षको कार्यक्रम र गतिविधिको समीक्षासहित चालू आ.व.का लागि विनियोजित १७ करोडको बजेट र कार्यक्रम पारित गरेको छ ।

प्राज्ञ सभामा सभाका पदेन सदस्य संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव कृष्णप्रसाद देवकोटाले चार वर्षे कार्यकालमा प्रतिष्ठानको नेतृत्वले प्राज्ञिक र भौतिक प्रगतिमा उल्लेखनीय काम गरेको बताउनुभयो । उहाँले थोरै बजेटमा पनि प्रतिष्ठानका विभागहरूले उल्लेखनीय उपलब्धि हासिल गरेकामा प्रशन्नता प्रकट गर्नुभएको थियो ।
सभामा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्व सहकुलपति एवम् आजीवन सदस्य मोदनाथ प्रश्रितले मन्तव्य व्यक्त गर्नुभएको थियो ।
प्राज्ञ सभा सदस्यहरू वियोगी बुढाथोकी, गोपाल पोखरेल विवश, डा. हेमनाथ पौडेल, धीरेन्द्र प्रेमर्षि, शम्भुकुमार मिलन, हरिप्रसाद तिम्सिना, जगत्प्रसाद उपाध्यय ‘प्रेक्षित’, प्रा.डा. विष्णुराज आत्रेय, वासुदेव पाण्डे र उपेन्द्र पागलले आ–आफ्ना अनुभूति र जिज्ञासा राख्नुभएको थियो ।

प्राज्ञ सभाका अध्यक्ष कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेती, उपाध्यक्ष डा. विष्णुविभु घिमिरे र सदस्य सचिव प्रा.डा.जीवेन्द्र देव गिरीले प्राज्ञ सभामा प्राज्ञ सभासद्हरूले उठाएका जिज्ञासा र प्रश्नहरूको जवाफ दिँदै चार वर्षे कार्यकाल सन्तोषजनक रहेको विचार व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

वि.सं. २०७५ भदौ ३ गतेका दिन नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको निमन्त्रणामा चिनियाँ लेखकहरुको एक प्रतिनिधि मण्डल ४ दिने औपचारिक भ्रमणका क्रममा आइतबार काठमाडौं आइपुगेको छ । चिनियाँ लेखक संघका उपाध्यक्ष तथा लु सुन साहित्य प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका अध्यक्ष कवि जिडी माजिया (Jidi Majia) को नेतृत्वमा आएको ६ सदस्यीय भ्रमण दलमा Xiaoming, Zhang Qinghua, Li Yanqing, Zhang Ruifeng र Hu Wei सम्मिलित छन् ।
नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको निमन्त्रणामा चीनबाट आउनुभएका चिनियाँ लेखक संघका प्रतिनिधि मण्डलको स्वागतमा राजधानीमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरियो ।

नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको निमन्त्रणामा दुई देशबिच साहित्यिक आदान–प्रदान गर्ने उद्देश्यले नेपाल भ्रमणमा आएका चिनियाँ लेखकहरुको सम्मानमा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले आइतबार साँझ होटल यल्लो प्यागोडामा विशेष रात्रिभोज आयोजना गरेको थियो ।

उक्त अवसरमा चिनियाँ पाहुनाहरुको स्वागत गर्दै प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले ‘सगरमाथा र बुद्धको देशमा मित्रराष्ट्र चीनका लेखक पाहुनाहरुलाई स्वागत गर्न पाउँदा खुसी लागेको उल्लेख गर्नुहुँदै यस भ्रमणले दुई मित्रराष्ट्रबिच आपसी हितका साथै साहित्यिक एवं सांस्कृतिक सम्बन्ध अझ बलियो र दीर्घकालीन बन्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । उक्त अवसरमा उहाँले पाँच वर्ष अघि सम्झौता भएबमोजिम साहित्यिक भ्रमण र नेपाली साहित्य चिनियाँ भाषामा र चिनियाँ साहित्य नेपाली भाषामा अनुवाद गर्ने कार्य भइरहेको उल्लेख गर्नुभयो । उहाँले आफ्नो पहलमा चीन तथा दक्षिण एसिया साहित्य सभाको गठन भई पहिलो सभा चीनमा सम्पन्न भएको स्मण्रा गर्दै दोस्रो सम्मेलन नेपालमा गर्न प्रज्ञा–प्रतिष्ठान तयार रहेको स्मरण गराउनुभयो ।

प्रतिनिधि मण्डलका जिडी माजिया (Jidi Majia)ले न्यानो स्वागतका लागि आभार व्यक्त गर्दै ‘चीन र नेपालका साहित्यिक एवं सांस्कृतिक विकासका लागि प्रभावकारी कामहरू भइरहेको उल्लेख गर्दै आपसी सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउन चिनियाँ लेखक संघ प्रतिबद्ध रहेको बताउनुभयो ।

प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्र देव गिरीका अनुसार चिनियाँ लेखकहरुलाई भक्तपुर, ललितपुर र काठमाडौंका ऐतिहासिक, धार्मिक एवम् सांस्कृतिक स्थलहरुको अवलोकन भ्रमण गराइने छ । चिनियाँ लेखक टोली बुधवार स्वदेश फिर्ता हुने छ ।

वि.सं. २०७५ असार २६ गते सम्माननीय प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको तीनतले पुस्तकालय भवन र प्रज्ञा आधुनिक छापाखानाको उद्घाटन गर्नुभयो । २०५ औँ भानुजयन्तीका अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा प्रधानमन्त्रीले उद्घाटन गर्नुभएको हो । पुस्तकालय भवन उद्घाटन गर्दै उहाँले आदिकवि भानुभक्त आचार्यले नेपाललाई भाषिक सूत्रमा बाँध्ने काम गरेको बताउनुभयो । आचार्यले नेपाली भाषा र साहित्यमा र्पुयाएको योगदान बिर्सन नसक्ने उल्लेख गर्दै उहाँले नेपाल आर्थिक रूपमा पछाडि रहे पनि कला, संस्कृतिमा धनी रहेको दाबी गर्नुभयो ।

‘हाम्रो सहरका झयालढोकादेखि भित्ता पनि कलामय छन्,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘नेपाललाई अगाडि ल्याउन नेपालको प्राज्ञिक, सांस्कृतिक, कला र शिक्षा क्षेत्र विकास गरी अगाडि ल्याउनुपर्छ ।’ विश्वको हाइट अर्थात् सगरमाथा र लाइट अर्थात् गौतम बुद्धको जन्मस्थल नेपालमै रहेको उल्लेख गर्दै उहाँले नेपाली कलासंस्कृति बलियो पार्न प्रज्ञा प्रतिष्ठानलाई बलियो बनाउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री रवीन्द्र अधिकारीले पूर्वाधारको विकाससँगै प्राज्ञिक क्षेत्रको गतिविधि बढाएर संस्कृति संरक्षण गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । १२ वटा कोठा रहेको तीनतले भवनमा किताब, अध्ययन कक्ष र विद्युतीय पुस्तकालय छन् ।
पुस्तकालयले संस्कृति र साहित्यबीच सम्बन्ध स्थापित गर्न भूमिका खेल्ने प्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले बताउनुभयो । नवनिर्मित भवनले भारत र नेपालका अनुसन्धानकर्ता तथा प्राज्ञलाई खोज तथा सन्दर्भसम्बन्धी सुविधा प्रदान गर्ने भारतीय राजदूत मञ्जीवसिंह पुरीले बताउनुभयो ।
पुस्तकालयमा भाषा, संस्कृति र अन्य विषयका करिब ४० हजार पुस्तक रहेको प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्र देव गिरीले बताउनुभयो । कार्यक्रममा डा. देवी नेपाल र प्रभा भट्टराईले भानुभक्तकृत कविता सुनाउनुभएको थियो ।
प्रधानमन्त्री केपी ओलीले गर्नुभएको सो पुस्तकालय भवन मित्रराष्ट्र भारतको ४ करोड ३९ लाख ४० हजार रूपैयाँ सहयोगमा निर्माण भएको हो । उद्घाटन समारोहमा सहरी विकास, संस्कृति, नागरिक तथा पर्यटन मन्त्रालय, नेपाल सरकारका प्रतिनिधिहरू, सामाजिक अगुवालगायतको व्यापक उपस्थिति थियो ।

नवनिर्मित उक्त पुस्तकालय भवनले भारत र नेपालका अनुसन्धानकर्ता तथा प्राज्ञहरूलाई खोज तथा सन्दर्भसम्बन्धी सुविधा प्रदान गर्ने बताइएको छ । पुस्तक प्रकाशनका लागि पुस्तकालयमा उच्चस्तरीय अफसेट प्रेसको सुविधासमेत रहने छ भने नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले उक्त पुस्तकालयलाई डिजिटल पुस्तकालयको रुपमा विकास गर्ने योजना बनाएको छ । उक्त पुस्तकालयले भारत र नेपालबीचको मैत्री सम्बन्धलाई सुदृढ गर्ने मात्र नभई दुवै देशका कलाकार तथा प्राज्ञबीच दरिलो सम्बध विकास गर्न पनि मद्दत गर्ने सम्बद्ध पक्षले जनाएको छ ।
सन् १९५७ मा स्थापित नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान भारत साहित्य एकेडेमीको समकक्षी संस्था हो । नेपाल सरकारको स्वामित्व रहेको प्रतिष्ठान राष्ट्रिय तथा अन्तर्रा्ष्ट्रिय गतिविधिहरूलाई समन्वय गर्दै भाषा, साहित्य, संस्कृति, दर्शन, खोज र सांस्कृतिक एवम् बौद्धिक क्षेत्रको समग्र विकासका लागि समर्पित प्रमुख राष्ट्रिय संस्थाको रूपमा पनि चिनिँदै आएको छ ।