बालकृष्ण समको ‘नियमित आकस्मिकता’ दर्शनमाथि विमर्श

उपकुलपति डा. जगमान गुरुङले समको दर्शनलाई बुझ्न वेदान्त दर्शनको पनि ज्ञान हुनुपर्ने बताउँदै समका अन्य कृतिमा पनि नियमित आकस्मिकता दर्शन पाइने दावी गर्नुभयो ।

सदस्य सचिव एवम् दर्शनशास्त्र विभाग प्रमुख प्रा. उपाध्यायले सम बाल्यकालदेखि नै चिन्तन, मनन् र सृजनाकर्ममा समर्पित रहेको उल्लेख गर्नुभयो । उहाँले समको नियमित आकस्मिकताको व्याख्या गर्दै भन्नुुभयो, “नियमित भनेको आध्यामिकता हो भने आकस्मिकता भनेको भौतिकवाद । यी दुवैको मिश्रणबाट समवाद बन्छ ।”

प्रा. पौडेलले समले नेपाली वाङ्मयका कविताकाव्य, नाटक, दर्शनलगायतका विविध विधामा उच्चकोटीको सृजना गरेर अत्यन्तै महत्वपूर्ण योगदान दिएको बताउनुभयो । एउटा स्रष्टाले यति धेरै विधामा उत्तिकै गहन सृजना गर्नु असाधारण कुरा रहेको उहाँको विचार थियो ।

कार्यक्रममा दर्शनशास्त्रका उपप्राध्यापक डा. गोविन्दशरण उपाध्यायले विशेष प्रवचन दिनुभएको थियो । उहाँले समद्वारा प्रतिपादित ‘नियमित आकस्मिकता’ दर्शन नेपाली मौलिक दर्शन भएको दाबी गर्नुभयो । उहाँले बालकृष्ण समको दार्शनिकतामा केन्द्रित सम्भवतः यो नै प्रथम गोष्ठी भएको पनि बताउनुभयो । डा. उपाध्यायले नियमित आकस्मिकता दर्शनको प्रतिपातदन गरेर समले दक्षिण एसियामै महत्वपूर्ण योगदान गरेको उल्लेख गर्नुभयो ।

कार्यक्रममा प्राज्ञ डा. देवी नेपालले समकै ‘इच्छा’ र सन्ध्या पहाडीले समको ‘मानिस स्वयम् देवता हुन्छ’ शीर्षक कविता वाचन गर्नुभएको थियो । चन्द्रमणि अधिकारीले समका विषयमा रचित आफ्नो कविता सुनाउनुभएको थियो ।

वेदाचार्य लक्ष्मी गौतमद्वारा वैदिक मङ्गलाचरण गरी सुरु भएको कार्यक्रम शशी चालिसेले सञ्चालन गर्नुभएको थियो ।